Pracownik, z którym pracodawca rozwiązał umowę o pracę, jest objęty ochroną przed wadliwym wypowiedzeniem umowy o pracę. Taka ochrona jest uruchamiana tylko na wniosek pracownika, a nie z urzędu.
Pracownikowi który został niezgodnie z prawem lub bezpodstawnie zwolniony z pracy przysługuje:
Przykładami bezpodstawnego zwolnienia pracownika są:
Pracownik może wystąpić z powództwem do sądu pracy o uznanie wypowiedzenia umowy za bezskuteczne, o przywrócenie do pracy lub odszkodowanie powołując się na art. 45 § 1 Kodeksu pracy. Stanowi on, że w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę.
Sąd pracy – stosownie do żądania pracownika orzeka o:
Pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, wlicza się do okresu zatrudnienia okres pozostawania bez pracy, za który przyznano wynagrodzenie. Okresu pozostawania bez pracy, za który nie przyznano wynagrodzenia, nie uważa się za przerwę w zatrudnieniu, pociągającą za sobą utratę uprawnień uzależnionych od nieprzerwanego zatrudnienia.
Sąd może przyznać pracownikowi odszkodowanie równe wynagrodzeniu pracownika za okres od dwóch tygodni do trzech miesięcy, nie niższe jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, jeżeli pracodawca rozstał się z podwładnym za wypowiedzeniem. Natomiast przy dyscyplinarce odszkodowanie przysługuje w wysokości za okres wypowiedzenia, ale nie wyższej niż wynagrodzenie za trzy miesiące.
W przypadku umów innych niż na czas nieokreślony (pracownik może przed sądem kwestionować jedynie fakt, że wypowiedzenie nastąpiło z naruszeniem przepisów o wypowiadaniu tych umów) pracownikowi przysługuje (wyłącznie) odszkodowanie:
Dokładną wysokość odszkodowania ustala się jak przy obliczaniu ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy.
Co ważne, jak orzekł Sąd Najwyższy (wyrok z dnia 19 maja 2009 r., II PK 288/08) wysokość odszkodowania nie jest zależna od tego, czy pracownik na skutek zakończenia stosunku pracy poniósł rzeczywistą szkodę – rekompensata przysługuje więc także wtedy, gdy szkody nie było.
Sąd może zdecydować za pracownika
Sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu. Badając sprawę sąd bierze pod uwagę nie tyle merytoryczność pracownika, co jego relacje z otoczeniem, zespołem współpracowników. Do przesłanki tej odwołuje się też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 lipca 2011 r. ( I PK 21/11).
Sąd nie ma natomiast możliwości zamienienia roszczenia o przywrócenie do pracy na odszkodowanie jeśli:
Sąd uznając wypowiedzenie umowy za wadliwe, zasądzi świadczenie zgodnie z żądaniem pracownika, chyba że uzna, że jest to niemożliwe i zasądzi odszkodowanie. Opinie pracodawcy w tej kwestii nie ma znaczenia. Nie może on „ wybrać” formy roszczenia za pracownika i stwierdzić np., że woli zapłacić odszkodowanie Sąd orzeka przywrócenie do pracy, chyba że jest to niemożliwe bądź niecelowe. Jednakże tylko w szczególnych okolicznościach może zasądzić odszkodowanie.
BIURO KANCELARII
ul. Jagniątkowska 14A
54-048 Wrocław
tel. komórkowy: (+48) 783 670 348
tel. stacjonarny: (+48) 71 757 59 96