Uległeś wypadkowi podczas pracy, a teraz masz problemy zdrowotne? Możesz uzyskać stosowne odszkodowanie z ZUS i nie tylko. W niniejszym artykule, postaram się zwięźle wskazać, jakie warunki należy spełnić, by uzyskać odszkodowanie z ZUS w związku z uszczerbkiem na zdrowiu, do którego doszło w pracy. Podam obowiązujące normy oraz stawki. Odpowiem na najczęściej zadawane pytania.

Zgodnie z obowiązującym prawem, pracownikowi, który doznał uszczerbku na zdrowiu na skutek wypadku w pracy należy się odszkodowanie z ZUS.

Art. 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych wskazuje, że aby zdarzenie zostało zakwalifikowane jako wypadek przy pracy spełnione muszą zostać poniższe przesłanki:

• zdarzenie musi być zdarzeniem nagłym,
• musi być wywołane przez przyczynę zewnętrzną,
• musi spowodować uraz lub śmierć,
• musi pozostawać w związku z pracą.

W praktyce, dość często, by uzyskać odszkodowanie z ZUS za wypadek przy pracy, zmierzyć się trzeba z przepisami, które nie zawsze ułatwiają schorowanemu, poszkodowanemu pracownikowi uzyskać należne mu świadczenie.

Przesłanki uzyskania odszkodowania z ZUS

I tak, już samo określenie przesłanek, które muszą łącznie zaistnieć, by odszkodowanie z ZUS zostało wypłacone nie jest jednoznaczne. Dyskusja w tym zakresie trwała od lat 50 dwudziestego wieku. Na obecną chwilę, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądów przyjmuje się, że:

• zdarzenie jest nagłe jedynie wtedy, gdy trwa nie dłużej niż jeden dzień pracy,
• przyczyna zewnętrzna, to taka która nie pochodzi z organizmu człowieka.

Przyczyną zewnętrzną nie jest zatem choroba, której objawy pojawiające się podczas wykonywanej pracy doprowadziły do uszczerbku na zdrowiu. Jednak zawał wywołany przez ciężki stres czy wysiłek podczas wykonywanych obowiązków powinien już zostać zakwalifikowany jako wypadek przy pracy.

Zgodnie z zapisami cytowanej powyżej ustawy, odszkodowanie z ZUS wypłacone w związku z uszkodzeniem ciała nie będzie obejmowało jego urazów psychicznych. Jednorazowe odszkodowanie z ZUS nie zostanie zatem wypłacone pracownikowi, który nie doznał żadnego uszczerbku fizycznego, a wskazuje jedynie na powstałe w nim poczucie lęku, strachu przed powrotem do obowiązków zawodowych, kontaktu z narzędziami i urządzeniami, którymi się posługiwał w pracy, a które spowodowały zagrożenie dla jego życia i zdrowia (np. porażenie prądem, wybuch maszyny).

Inaczej jest w sytuacji, gdy nastąpiła śmierć pracownika. Wówczas przy miarkowaniu zadośćuczynienia bierze się pod uwagę:

• uraz psychiczny,
• żal,
• smutek po stracie osoby bliskiej,
• długo utrzymującą się żałoba,
• wystąpienie poczucia braku energii na dalsze życie, u osób na rzecz których roszczenie ma być wypłacone.

Ważną okolicznością, jest też stwierdzenie czy zdarzenie, w wyniku którego doszło do urazu miało miejsce w związku z pracą. Artykuł 3 przytoczonej ustawy wskazuje, że związek ten zachodzi, gdy zdarzenie miało miejsce:

• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
• w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Zgodnie z rozstrzygnięciem Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 1997 r. (wyrok sygn. akt II UKN 47/96) oraz sądów powszechnych – sama praca nie musi być powodem zaistnienia zdarzenia. Aby zdarzenie zostało uznane za wypadek przy pracy na podstawie, którego powinno zostać wypłacone odszkodowanie z ZUS wystarczy, że w tym czasie pracownik pozostawał w dyspozycji pracodawcy. Mógł np. przygotowywać sobie posiłek, parzyć kawę, herbatę, zmieniać ubranie na robocze, korzystać z pomieszczeń dla pracowników. Zwrócić uwagę jednak należy, że do czynności tych nie będą należeć te, związane ze sprawami prywatnymi pracownika, nawet jeżeli pracodawca wyraził na nie zgodę. Czyli wyjazd pracownika do urzędu za zgodą szefa w celu załatwienia prywatnych spraw i złamanie w tym czasie nogi, nie będzie traktowane, jak wypadek przy pracy, w związku, z którym przysługiwałoby odszkodowanie z ZUS.

Jak uzyskać odszkodowanie z ZUS za wypadek przy pracy?

1. Wniosek. Aby Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłacił poszkodowanemu odszkodowanie należne mu w związku z wypadkiem jakiemu uległ podczas pracy, powinien on złożyć wniosek do właściwego oddziału ZUS, wraz z załączonym protokołem wypadku, a jeżeli poszkodowany jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą – kartę wypadku oraz niezbędne druki (N9 i N9A) wraz z całą dokumentacją medyczną. Odszkodowanie z ZUS wypłacone jest w kwocie w zależności od procentowego uszczerbku na zdrowiu.
2. Lekarz orzecznik ZUS – badając pacjenta oraz zapoznając się z całą dokumentacją medyczną określa doznany przez niego uszczerbek na zdrowiu, zgodnie z tabelą będącą załącznikiem do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania.
3. Sprzeciw od komisji lekarskiej. Od orzeczenia lekarza orzecznika, w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia, przysługuje pracownikowi sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS. Komisja lekarska orzeka w składzie trzyosobowym, wydając orzeczenie na podstawie dokumentacji dołączonej do wniosku oraz po przeprowadzeniu bezpośredniego badania wnioskodawcy. Jeżeli dokumentacja dołączona do wniosku jest wystarczająca do wydania orzeczenia, komisja może zadecydować o nie przeprowadzaniu badania bezpośredniego.
4. Obliczanie wysokości odszkodowania. Jednorazowe odszkodowanie z ZUS obliczane jest w ten sposób, że za jeden procent uszczerbku otrzymuje się ściśle określoną kwotę, 20% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim roku. Informacja o jej wysokości, każdorazowo jest zamieszczana na stronie internetowej ZUS, a od dnia 1 kwietnia 2016 r. jest to 780,00 złotych.

Gdy świadczenie ZUS to za mało – odszkodowanie z polisy pracodawcy

Odszkodowanie z ZUS, to niejedyne świadczenie jakie może otrzymać pracownik w związku z utratą zdrowia spowodowaną wypadkiem przy pracy. Przede wszystkim może on dochodzić wypłaty odszkodowania na zasadach ogólnych od swojego pracodawcy lub jego ubezpieczyciela, jeżeli wypadek zaistniał w związku z zaniedbaniami pracodawcy.

Reasumując:

Obowiązujące przepisy dość restrykcyjnie określają przesłanki, od których zależeć będzie wypłata należnego odszkodowania. W toku całego postępowania złożyć należy szereg dokumentów oraz przedstawić dowody na poparcie swych twierdzeń. Batalia o odszkodowanie z ZUS ze względów proceduralnych bywa często skomplikowana i czasochłonna. Dlatego, by uzyskać korzystną dla siebie decyzję warto zaczerpnąć porady fachowca. Obyty w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych prawnik, z pewnością doradzi i podpowie, jak dana sprawa powinna być prowadzona. Znajdzie też sposób na uzyskanie odszkodowania od pracodawcy lub jego ubezpieczyciela, gdy okoliczności sprawy wskazywać będą na zaniedbania ze strony pracodawcy.

Adwokat Agnieszka Cisowska–Chruścicka

Od 2007 roku skutecznie udziela pomocy m.in. w zakresie prawa cywilnego, karnego, odszkodowań z ZUS. Rozumie, że to sprawy wymagające szczególnej delikatności, ale również podejmowania stanowczych kroków prawnych. ☎ 783 670 348